مدل ورودی-خروجی سعی دارد با بهره گیری از ادبیات سیستمی پدیده ها را از زاویه پردازش مورد بررسی قرار دهد. ورودی ها طی یک پردازش به خروجی تبدیل می شوند. اگر از همین زاویه یادگیری زبان انگلیسی را مورد بررسی قرار دهیم، مشخص می شود که هر آنچه ما می خواهیم و می شنویم به عنوان ورودی ذهن ما در نظر گرفته می شوند و آنچه که بر زبان جاری می شود و یا بر کاغذ متجلی می گردد، خروجی ذهن ماست. در همین راستا باید به چند اصل (Process: Reading, Listening, Speaking, Writing) توجه نمود.
- اصل توازن
- اصل امتزاج
- اصل هم نیروزایی
- اصل تفکیک
- اصل اصالت فرآیندهای زبان آموزی
- جمع بندی
اصل توازن
بر اساس این اصل، میزان ورودی ها و خروجی ها باید متناسب باشد. اگر خروجی ها بیشتر از ورودی ها باشند، زبان آموز خودش را از تطبیق و تنظیم مداوم با منابع اطلاعاتی محروم کرده است. چرا که هر بار مراجعه وی به مطالب شنیداری و متنی موجب می شود که از نواقص خود آگاه شده، آنها را برطرف سازد. آفت بزرگی که خیلی از زبان آموزان را تهدید می کند، اعتماد به اطلاعات و ورودی هاست. کافی است بعضی از اطلاعات در ذهن وی اشتباه جای گرفته باشند، مثلا تلفظ کلمه ای را اشتباه در ذهن ثبت کرده باشد. در این حالت حتی اگر خود او هم به مشکل پی ببرد و بخواهد مساله را بهبود بخشد، راه بسیار دشواری را پیش روی خود خواهد داشت.
این مساله هنگام افراط در ورودی پذیری نیز صادق است. کسانی که اهل سخنرانی و نوشتن نیستند، کمتر از قوه خلاقیت خود بهره می گیرند. ورودی هایی که وارد ذهن ما می شوند هر کدام با اطلاعات قبلی ضرب می شوند و تک تک می توانند محصولات جدیدی تولید کنند. این کار زبان آموز را ترغیب می کند که مطالب بیشتری بخواند و بشنود، چرا که می داند اطلاعات جدید خود را در قالب های جدیدی نشان می دهند.
اصل امتزاج
بر اساس این اصل، سرعت و کیفیت یادگیری با ترکیب چند مهارت، رشد چشمگیری خواهد داشت. به این معنا که زبان آموز تلاش می کند با به کارگیری ظرفیت های مختلف، خروجی های ذهنش را بهبود ببخشد. اکثر مهارت های مطرح شده این قابلیت را دارند که با یکدیگر ترکیب شوند:
- شنیدار – نوشتار: شخص سعی می کند که آنچه را شنیده بر روی کاغذ خلاصه کند و یا ترسیم نموداری نماید.
- شنیدار – گفتار: فرد شنیده های خودش را بازگو می کند.
- خوانش – گفتار: آنچه که خوانده می شود، بیان می شود. این کار موجب می شود که شخص راحت تر متن را متوجه شود.
- خوانش – نوشتار: آنچه که خوانده می شود، بازنویسی می شود و یا چکیده می گردد. این کار گرچه نسبت به حالت قبلی ماندگارتر (به لحاظ مدیریت دانش) است ولی زمان گیرتر می باشد.
اصل هم نیروزایی
این اصل بیان می کند که اگر زبان آموز بر یک یا چند مهارت در زبان انگلیسی تسلط داشته باشد، این توانایی او را بر آن وا می دارد که سایر مهارت ها را نیز فرا بگیرد. گرچه در حالت کلی توصیه می شود همه مهارت ها با همدیگر یاد گرفته شوند ولی این اصل زمانی کاربرد دارد که شخص یک مهارت را یاد گرفته باشد.
اصل تفکیک
گرچه در قسمت قبلی اشاره شد که یادگیری مهارت ها تا حد زیادی می تواند روی هم اثر بگذارد ولی اصلا به این معنا نیست که شخص نمی تواند تنها یک یا چند مهارت را یاد بگیرد. موارد زیادی از زبان آموزان دیده شده که به دلایلی چون ناتوانی در ارائه و یا ضعف در سخنوری، توانایی گفتار پایینی دارند ولی همین افراد به صورت حرفه ای می توانند متون مختلف را بخوانند و سوالات متن را پاسخ دهند. این قضیه یک امر طبیعی است که یک شخص در بعضی از مهارت ها قوی تر و در بعضی دیگر ضعیف تر باشد.
اصل اصالت فرآیندهای زبان آموزی
بعد از مطرح شدن همه موارد بیان شده، زبان آموز می پرسد که حالا چگونه یادگیری زبان را شروع نمایم؟ برای تک تک مهارت ها، کتاب هایی را در قسمت زیر معرفی کرده ایم ولی قبل از هر کار باید سبک یادگیری خود را شناخت و بر اساس آن فرآیند زبان آموزی را طراحی کرد. در یک تقسیم بندی، سبک یادگیری وابسته به زمینه و نابسته به زمینه از یکدیگر تفکیک شده اند. یادگیرندگان وابسته به زمینه، بیشتر تحث تاثیر محیط اطراف خود قرار می گیرند و در موقعیت های اجتماعی عملکرد بهتری دارند.
در حالی که یادگیرندگان دارای سبک یادگیری نابسته به زمینه، تاثیر پذیری کمتری نسبت به محیط دارند، آموزش های انفرادی را ترجیح می دهند و علاقمند به سازماندهی شخصی مطالب درسی هستند.
کتاب هایی برای یادگیری مهارت های چهارگانه زبان انگلیسی:
Reading: Active skills for Reading
Listening: Tactics for Listening / Test your Listening
Speaking: True color of Speaking / Free discussion
Writing: Effective Academic Writing
بر این اساس، شخص باید از نکات ذکر شده، متناسب با سبک یادگیری خودش بهره جوید. به عبارتی بهتر است زبان آموز همه مهارت ها را از یک کتاب جامع مانند English Result یاد بگیرد. منابع ذکر شده در قسمت بالا، جنبه مکمل داشته و فقط نواقص کتاب اصلی را برطرف می کنند. همچنین، توصیه این است که این چهار برنامه و فرآیند به صورت همزمان جلو بروند. هر چند ممکن است یکی از این فرآیندها زودتر تمام شود و یکی دیرتر. چرا که هر کدام از این فرآیندها فارغ از فرآیند موازی خود به صورت جداگانه نیز طی می شوند.
جمع بندی
در این پست، اصول حاکم بر یادگیری مهارت های چهارگانه زبان انگلیسی توضیح داده شد. متناسب با هر یک از مهارت ها، منابع اصلی معرفی شده و روش ها و راهکارهایی برای یادگیری هر یک از آنها بیان شد. ارتباط میان مهارت ها نیز بر اساس مدل ورودی – خروجی تبیین شد تا بدین ترتیب منظومه زبان آموزی تکمیل گردد. از آنجا که یادگیری مهارت های چهارگانه مبنای طراحی فرآیند یادگیری زبان انگلیسی است، مطالعه این پست به همه زبان آموزان توصیه می شود.
